Armenische Musik

Մշակոյթը հզօր զէնք է. յաղթանակած հայուհի Մարիաննա Գեւորգեանի բացառիկ երեւոյթը

Veröffentlicht am 18.07.2020 von Admin.
Kategorie: Uncategorized
Tags: Armenische Kultur, Armenische Musik

Մարիանան կարեւորում է նաեւ ընթերցանութիւնը՝ մանուկ ժամանակներից սկսած. «Ծնողներիս շնորհիւ մենք մեծ գրադարան ենք ունեցել եւ շատ ենք կարդացել դեռ մանկուց: Շատ կարեւոր է, որպէսզի երաժիշտը կիրթ լինի: Երաժշտութեան ճամփան ընտրելով էլ երբեւէ չի պատահել, որ բացակայեմ որեւէ դասից՝ քիմիա, ֆիզիկա, հանրահաշիւ… Մարդ պէտք է բոլոր առարկաներից գաղափար ունենայ: Ես այդպէս եմ դաստիարակուել: Ծնողներս շատ հետեւողական են եղել, ինչի համար իսկապէս շատ շնորհակալ եմ իրենց»: Մարիաննան երախտագիտութեամբ է յիշում, թէ ինչպէս ծնողները անձնուրաց կերպով ջանք ու եռանդ չէին խնայում, որ երեխաների կեանքը արուեստով լցնեն, որ իրենք ոչ մի բանից հետ չմնան, լինի դա ցուցահանդէս, թէ համերգ: Չէ՞ որ ութսունականների վերջին, իննսունականների սկզբին աւելի դժուար էր ապահովել արուեստով լի կեանք, քանի որ պատերազմական իրավիճակ էր եւ օրուայ հացի խնդիր կար, իսկ այսօրուայ հնարաւորութիւնները մեծամասամբ առկայ էլ չէին:

Դեռ դպրոցական տարիքից Մարիաննան հաճախել է երաժշտական դպրոց, պարի, երգեցողութեան խմբակների: «Եւ ժամանակի ընթացքում հասկացայ, որ երաժշտութիւնն է իմը, նրա միջոցով կարող եմ արտայայտել իմ ներքին աշխարհը: Շատ կարեւոր է, որ իւրաքանչիւր մարդ ճիշտ ժամանակին գիտակցի, որն է իրենը»: Վերին նախախնամութեամբ միշտ ճիշտ ուղու վրայ լինելով՝ Մարիաննան դպրոցն աւարտելուց յետոյ ընդունւում է կոնսերուատորիայ եւ ուսանում Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոցում: Դեռ դպրոցական տարիներից համերգային գործունեութիւն է ծաւալել մանկական ֆիլհարմոնիայում, աշխատել եւ սովորել մեծ արուեստագետների կողքին, ինչպիսիք են Ռուբեն Նիկողոսեանը, Հրաչեայ Մուրադեանը,  ինչը մեծագոյն պատիւ եւ հպարտութիւն է Մարիաննայի համար: Վաղ տարիքից համերգային գործունեութեամբ զբաղուելը, անշուշտ, իր դրական հետքն է թողել նրա՝ որպէս պրոֆեսիոնալ երաժիշտ ձեւաւորուելու գործընթացում: Այժմ Մարիաննան վստահ է, որ բեմը պէտք է լինի պրոֆեսիոնալների տեղ: «Որպէս հասուն եւ աւարտած երաժիշտ ասելիքը թերեւս այլ է լինում, քան որպէս մանուկ երաժիշտ, երբ ամէն բան աւելի շատ խաղ է թւում»,- ընդգծում է նա:

Զրուցակիցս կարեւորում է, որ իւրաքանչիւր տարիքում էլ մարդուն ճիշտ երաժշտութիւն ներկայացուի, որպէսզի հնարաւոր լինի երաժշտութիւնը ճիշտ ընկալել եւ հասկանալ: Ամէն դէպքում ամէն տարիքում երաժշտական ընկալումն իր առանձնայատկութիւններն ունի: Հասուն տարիքում երաժշտութիւնն այլ կերպ է ընկալւում, ասելիքն աւելի ճիշտ է լինում: Երաժշտութիւնը մեծ ուժ ունի: Երաժիշտը պէտք է կարողանայ իր՝ նաեւ երաժշտութեամբ պայմանաւորուած հոգեվիճակը փոխանցել ունկնդիրներին: Դրա համար անհրաժեշտ է, որ երաժիշտը պրոֆեսիոնալ լինի:  Այդ դէպքում նա կարող է յուզել իր հանդիսատեսին, երաժշտութեան միջոցով սէր արթնացնել դէպի իր երաժշտական գործիքը: 

Մարիաննան հաճախ է համերգներով շրջայց կատարում Հայաստանի (Արցախը ներառեալ) համայնքներում: Նրա համար Հայաստանը միայն Երեւանը չէ: Նրա ե՛ւ սիրտը, ե՛ւ երաժշտութիւնը, հաւասարապէս պատկանում են հայրենիքի բոլոր գիղերին եւ քաղաքներին: Հենց շրջաններում է նա նկատել, թէ որքան սէր եւ ջերմութիւն է կարողացել փոխանցել իր հանդիսատեսներին, մարդկանց, որոնք մաքրամաքուր երաժշտութեան մշակոյթը գնահատել եւ դրանով ապրել գիտեն:

Մարիաննան շատ է կարեւորում ցանկացած համերգի ժամանակ ներկայանալի տեսք ունենալը: Անգամ եթէ համերգը մի հեռաւոր գիւղում է, որտեղ նոյնիսկ բեմ եւ բարեկարգ դահլիճ չկայ, նա ներկայանում է նոյնպիսի երաժշտական հանդերձանքով ինչպէս մայրաքաղաքի լաւագոյն բեմում կը լինէր: Չէ՞ որ գուցէ գտնուէն մարդիկ ովքեր առաջին անգամ են լսում իր կատարմամբ քանոնի հնչիւնները, եւ կարեւոր է, որ երաժիշտն ու երաժշտութիւնը, միմեանց միաձուլուած, հեքիաթային մթնոլորտ ստեղծեն հանդիսատեսի ունկերում եւ սրտերում: Թէ որքան սրտեր է գերել Մարիաննան իր երաժշտութեամբ, խորունկ ժպիտով է յիշում:

Քանոնի մասին խօսելիս Մարիաննան զուարթութիւն է ճառագում եւ ուրախութեամբ բացականչում. «Քանոնն ի՛մն է: Քանոնը ձեռքիս բեմում նոյնն է, թէ՝ ես ինձ հետ»: Երբ արուեստագէտն այսչափ նոյնանում է իր նուագարանի հետ, երաժշտութիւնն էլ կարող է միայն սէր ու ջերմութիւն տարածել: Քանոնի ելեւէջները Մարիաննայի աղոթքի ձայնն են:

World Folk Vision-ը Մարիաննայի առաջին յաղթանակած մրցոյթը չէր: Տաս տարի առաջ եւս մասնակցել է միջազգային մրցոյթի եւ, որոշակի անարդարութիւններ յաղթահարելով, այնուամէնայնիւ, առաջին կարգի դիպլոմի արժանացել: Այո՛, արուեստագետի կեանքը ոչ միշտ է հարթ ընթացք ունենում: Տարիների անքուն գիշերների ջանքը մարդկային նախանձը կարող է մի քանի վայրկեանում ջուրը գցել: Մինչդեռ իսկական արուեստագետը պէտք է լինի պարզ ու բարի: Այն, ինչ արուեստագետը կրում է իր սրտում եւ հոգու խորքում, փոխանցւում է իր երաժշտութեանը: 

Փառատօներին[1] Մարիաննայի մասնակցութիւնը եղել է ոչ պետական, այլ իր իսկ նախաձեռնութեամբ: Քանոնահարուհին սիրով եւ մեծ պատասխանատւութեամբ է ներկայացնում հայոց եռագոյնը, հայոց մաքրամաքուր երաժշտութիւնը:

Յիշարժան է նաեւ Մարիաննայի նախաձեռնութեամբ իրականացուած առցանց երաժշտական նախագիծը, որի շրջանակներում այլ ազգի երաժիշտները նուագել են միայն հայկական երաժշտութիւն՝ Կոմիտաս, Սայաթ-Նովա եւ այլն: Մարիաննան կարողացել է «ստիպել» իր այլազգի գործընկերներին նուագել միայն հայկական, մի բան, որն այնքան էլ հեշտ չէ, յատկապէս եթէ հաշուի առնենք, որ ամէն ազգ ցանկանում է նախեւառաջ մատուցել իր ազգայինը: Հայկական երաժշտութիւնը, իհարկէ, գերեց յայտնի երաժիշտներին, շատերն այժմ ցանկանում են այցելել Հայաստան եւ սպասում են համաճարակի անցնելուն: Հենց այս նախագծի շրջանակներում էլ առաջարկ է ստացել՝ մասնակցելու World Folk Vision փառատօնին, որին ներկայացուել է Մարիաննայի ողջ ստեղծագործական կեանքը: Նախնական փուլը տեւել է մէկ ամիս: Յաղթանակը որոշուել է 50/50 ժիւրիի եւ ունկնդիրների կողմից: Մրցոյթի ամէնայիշարժան պահն էր. «Երբ արդէն անցել էի կիսաեզրափակիչ եւ մնում էր վերջին պահը, ինձ զանգահարեցին մեր Քառօրեայի հերոսներից եւ ասացին՝ մենք քեզ հետ ենք: Այդ օրը ես հասկացայ, որ մենք յաղթել ենք: Թէ ով կը լինի օրուայ իշխանութիւնը, կը կանգնի քո թիկունքին, թէ ոչ, դա այլ է: Բայց երբ քեզ աջակից է քո երկրի հերոսը, դա ամէնամեծ ուժն է արուեստագետի համար»: Ես իսկապէս, աւելի մեծ երջանկութիւն չկայ, քան զգալ քո թիկունքում ազգիդ ամուր բազուկը: 

Ընտանիքում ստանալով հայեցի դաստիարակութիւն՝ Մարիաննան սովորել է որպէս հայուհի բարձր պահել հայի պատիւն ամէնուր, նաեւ միջազգային հարթակներում: Հայ լինելը եւ հայրենասիրութիւնը գործով են ապացուցում: Այս փառատօն-մրցոյթում խիզախ հայուհու շնորհիւ ազգային նուագարան քանոնը բարձրացուեց առաջին հորիզոնական: Թէեւ գործիքը նուագում են նաեւ արեւելեան ժողովուրդներից, բայց ոչ ոք չէր ներկայացրել քանոնը: Ինչեւէ, այս առիթը հիանալի հնարաւորութիւն կը լինէր՝ քանոնը որպէս հայկական ազգային երաժշտական գործիք գրանցել ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ում: Արդեոք մշակոյթի նախարարութիւնը կը զբաղուի դրանով: Պատկան մարմինները դեռ լռում են, անգամ յաղթանակին պաշտոնապէս չեն անդրադարձել: 

Հայուհին ունի իր անձնական եւ անանձնական երազանքները: Ինչպէս իրաքանչիւր հայուհի, նրա բաղձանքն է ունենալ իր ընտանիքը, հայկակա՛ն ընտանիքը, լսել մանկան ճիչն իր օջախում: Իսկ եթէ հնարաւորութիւն ունենար ամբողջ աշխարհի հայութեան համար որեւէ բան անելու, շատ կը ցանկանար նպաստել մի գործընթացի, որի արդիւնքում ամբողջ Արեւմտեան Հայաստանը եւս հային կը վերադարձնէր եւ ամբողջ աշխարհով մէկ սփռուած մեր հայրենակիցներին վերստին կը մէկտեղէր Հայկական Լեռնաշխարհում: Միասնականութի՛ւն: Ահա՛ օրուայ հրամայականը, յանուն որի Մարիաննայի երաժշտութիւնը, որպէս պատգամախօս, սիրով ու բարութեամբ է լցնում ունկնդիրների սիրտն ու հոգին: Յայտնի առածն ասում է՝ նմանը նմանին կը գտնի: Եւ այսպէս, բարի հոգիները գտնում են իրար եւ մէկտեղւում Մարիաննայի երաժշտութեան շուրջ:

Երաժշտութիւնը նոյնպէս զենք է եւ նրանով կարելի է յաղթել հակառակորդին: Վկայ միջազգային մրցոյթներում ծածանուող հայոց եռագոյնը: Յաղթել հնարաւոր է ընդ որում առանց ատելութեան դրսեւորման հակառակորդ ազգերի ներկայացուցիչների հանդէպ: «Երաժշտութիւնը թշնամանք չի հանդուրժում»,- լրջօրէն նշում է քանոնահարուհին: Մարիաննան հայոց մշակոյթի կրողն է: Եւ իր ներսում արարող մշակոյթն է, որ գերում եւ խոնարհեցնում է ամբողջ աշխարհը:

Յ.Գ. Վայելենք մեզ յաղթանակ պարգեւած հայուհու կատարումներից՝ «Էշխեմեդ», Սայաթ Նովա՝

Նիւթը պատրաստեց ՀՀՄՄ գրագիր Շուշան Թումանեանը

Երեւան-Ֆրանկֆուրտ, 17.07.2020թ.

[1] Փառատօների մասին աւելին իմանալու համար կարող էք կարդալ նաեւ յետեւեալ նիւթը՝ http://www.hayzinvor.am/78174.html?fbclid=IwAR2NF6x94jRjIys2irg3gAWOZjrhh9PtImhJ6KQDnGsfuAPCd3Hj87qTXD0